बझाङ्गी राजा जयपृथ्वीबहादुर सिंहलाई २०७८ असार ६ गते को मन्त्रिपरिषद् बैठकले राष्ट्रिय विभूतिमा घोषणा गरेको छ । मुलुकको शिक्षा र न्यायिक – प्रशासनिक सुधारमा ठूलो योगदान बापत उनलाई राष्ट्रिय विभूति बनाएको हो । विसं १९३४ भदौ ७ मा जन्मिएका उनी नेपाली भाषाको पहिलो किताब ‘अक्षरांक शिक्षा’ का लेखक हुन् । विसं १९६५ सालमा आफ्ना ससुरा प्रधानमन्त्री चन्द्रशमशेरका साथ जयपृथ्वीबहादुर सिंह बेलायत गएका थिए । उनी अमेरिका र रुसको भ्रमण गर्ने पहिलो नेपाली पनि हुन् । गोरखापत्र पत्रिकाको विकासमा उनको ठूलो योगदान छ ।
जयपृथ्वीले प्रधानमन्त्री देवशमशेरलाई पत्रपत्रिकाको महत्व बुझाएर गोरखापत्र प्रकाशन गर्न सहमत गराएका थिए । स्थापनाकालमा गोरखापत्रका व्यवस्थापक पण्डित नरदेव पाण्डे थिए। बि.सं.१९६० सालमा गोरखापत्रको दोस्रा व्यवस्थापक जयपृथ्वीबहादुर सिंह भए । उनी व्यवस्थापक हुँदा एडिटर चिरञ्जीवी शर्मा पौड्याल थिए। १९७२ सालसम्म जयपृथ्वीले गोरखापत्र प्रकाशनलाई निरन्तरता दिएका थिए। १९५८, वैशाख २४ देखि साप्ताहिक समाचारका रूपमा प्रकाशन सुरु भएको गोरखापत्रलाई १५ वर्षको अवधिसम्म जयपृथ्वीले हुर्काए। त्यसले आधुनिक नेपालको अध्ययनका लागि गोरखापत्रको अनुसन्धान आवश्यक छ । यो लेख २०७९ बैसाख २४ मा गोरखापत्रको वार्षिकोत्सवका अवसरमा प्रकाशित भएको हो । अनुसन्धानकर्मीका लागि उपयोगी हुन सक्छ भनेर हामीले अहिले अन्वेषणमा राखेका हौं ।
गोरखापत्र संस्थानका महाप्रबन्धक मित्र लाल ऐरीले वैशाख २२ गते फोनमा भन्नुभयो–वैशाख २४ गते पत्रिकाको वार्षिकोत्सव हो । भोलि भित्रमा एउटा लेख पठाई दिनसक्नु हुन्छ । ऐरीजीलाई हुन्छ भने तर समय कम छ, के विषयमा लेख्ने ? अलमल भइरह्यो । सोच्दै गर्दा झट्ट सन् २०१९ मा सुशील कोइराला मेमोरियल फाउन्डेसनका सदस्यसचिव अतुल कोइरालाका साथ अमेरिका जाँदाको घटना स्मरणमा आयो । युनिभर्सिटी अफ क्यालिफोर्निया वर्कले (युसी वर्कले) र फाउन्डेसनको बीचमा नेपालको प्रजातान्त्रिक आन्दोलनका विषयमा अध्ययन, अनुसन्धान र अभिलेख गर्ने सहमति भएबमोजिम विश्वविद्यालयकै निमन्त्रणमा हामी त्यहाँ पुगेका थियौँ ।
संसारको इतिहास संरक्षण गर्ने त्यो विश्वविद्यालयको महìवाकाङ्क्षी परियोजनाकै नेतृत्व गरिरहेकी प्राध्यापक डा. अङगना चटर्जीले भनेकी थिइन् –हाम्रा लागि हरेक कागज, तस्बिर, डायरी, अडियो, भिडियो, घटना, पात्र अति महìवपूर्ण छन् । अहिलेसम्म संसारमा ठूलावडाहरूको मात्र इतिहास लेखिएको छ तर इतिहास लेख्नेहरूले बुझ्नुपर्छ कि उनीहरूलाई सफल बनाउन लाखौँ करोडौँ सर्वसाधारणले बलिदानी दिएका हुन्छन् । तिनीहरूको कथा अभिलेख गरिएन भने कुनै पनि देश र भूगोलको आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक परिवेशका सबै पक्ष केलाउन सकिँदैन । त्यसैले युसी वर्कलेले पब्लिक हिष्ट्रीको अभिलेख गर्ने परियोजना सुरु गरेको हो । यदि तिमीहरू पनि आफ्नो इतिहास उत्खनन गर्न चाहन्छौँ यी कुरामा विचार गर्नु ।
बरोज हाउसस्थित प्राध्यापक चटर्जीको कार्यकक्षमा उनका अभिव्यक्ति सुन्ना साथ मेरो ध्यान गोरखापत्रको मुख्यालयमा पुगिहाल्यो । हामीसंँग धेरै स्रोत नभए पनि आधुनिक नेपालको जीवित इतिहास गोरखापत्र त छ नी भन्ने लाग्यो ।
मेरो त्यो विश्वास पहिलो संसद् बीपी महेन्द्र टकराव पुस्तक लेख्दाको अनुभवले पलाएको थियो । किनभने त्यतिबेला केही दिन मैले गोरखापत्र संस्थानको माथिल्लो तलामा राखिएका पुराना पत्रिका (२०१५–२०१७) पल्टाएको थिए ।
गोरखापत्रमा केही दिन अध्ययन गर्न पाएकै कारण लोप हुनै लागेका इतिहासका कतिपय तथ्य संरक्षण गर्न सम्भव भयो पनि । पुराना पत्रिकाबाट प्राप्त सूचना र तथ्यका आधारमा पूर्वप्रधानमन्त्रीहरू डा. तुलसी गिरी, कीर्तिनिधि विष्ट, सूर्यबहादुर थापालगायत २०१५ सालमा सम्पन्न मुलुकको पहिलो आमनिर्वाचन भोगेका कतिपय पात्रको अन्तर्वार्ता लिन सहज भयो ।
क्यालिफोर्नियाबाट सिधै धर्मपथ पुगेको मनले सोच्यो– सुरुदेखि गोरखापत्रका सबै अङ्क अध्ययन गर्न पाए नेपालको प्रजातान्त्रिक आन्दोलनको इतिहास उत्खनन गर्ने हाम्रो योजना पार लगाउन सकिन्छ ।
त्यसैले मलाई लाग्छ, १९५८ वैशाख २४ गतेदेखि निरन्तर प्रकाशन हँुदै आएको यो पत्रिकाका सबै अङ्क संरक्षण गरी त्यसमा अनुसन्धानकर्मीको पहुँचमा बढाउन आवश्यक छ ।
पत्रकारिताको जीवित इतिहास
विश्वविद्यालय पढ्दा गुरुहरू भन्ने गर्नुहुन्थ्यो–नेपाली पत्रकारिताको विकासक्रम जान्न अन्त जानै पर्दैन, गोरखापत्रको इतिहास पढे पुग्छ । अहिले हामी विद्यार्थीलाई त्यही नै भनिरहेका हुन्छौँ । साँच्चै भन्ने हो भने नेपाली समाजको विकासक्रम बुझ्न एउटै गोरखापत्रबाहेक हामीसंँग अर्को बलियो आधार छैन ।
तत्कालीन राणा शासकले १९५८ मा सातामा एक हजारप्रति छाप्ने सनद जारी गर्दै गोर्खापत्रमा के छाप्न हुने, के नहुने भनी दिएको आदेशलाई नै छापासम्बन्धी कानुन र आचारसंहिताको उद्गम मान्न सकिन्छ ।
त्यो बेलाको शासन व्यवस्था, समाज र पत्रकारिता बुझ्न १९७० मा पुस्तक तथा पत्रपत्रिका छपाइलाई व्यवस्थित गर्न गोर्खा भाषा प्रकाशनी समिति गठन गरेको, मकैको खेती पुस्तक लेखेका कारण वि.सं. १९७७ मा सुब्बा कृष्णलाल अधिकारीलाई जेलमा सडाएर मारिएको, १९८३ बाट गोर्खापत्रको सट्टा गोरखापत्र लेख्न थालिएको, १९८४ वैशाख १३ मा पहिलो पटक गोरखापत्रमा वीरगञ्जकी सूर्यमति श्रेष्ठले चर्खा कातिरहेको तस्बिर प्रकाशन भएको, १९९१ जेठ ५ गते प्रिन्ट लाइनमा प्रेमराजको नाम प्रकाशन भएसँगै गोरखापत्रले सम्पादक पाएको, १९९४ मा पत्रपत्रिका दर्ता सुरु भएपछि शारदा पहिलो र गोरखापत्र ००२ नम्बरमा दर्ता भएको, १९९७ मा १२ घण्टा लगाएर तस्बिर तयार गर्ने मेसिन आयात गरिएको, २००० सालमा काठमाडौँभित्र नगर संवाददाता राखेको र त्यही वर्षको असोज २९ गतेबाट साताको दुई दिन मङ्गलबार र शुक्रबार प्रकाशन हुन थालेको, २००३ सालमा प्रधानमन्त्री पद्मशमशेरले पहिलो पटक आमजनतालाई रेडियो सेट राख्न दिएको, त्यही वर्ष पुस ८ देखि सातामा तीन पटक प्रकाशन हुन थालेको, २००५ वैशाख २ मा छापाखाना र प्रकाशनसम्बन्धी ऐन जारी लागू भएको, २००७ सालको क्रान्ति लगत्तै रेडियो नेपालको स्थापना भएको जस्ता विषयको अध्ययनका लागि गोरखापत्र मूल स्रोतका रूपमा रहेको छ ।
२०१७ फागुन ७ देखि दैनिक रूपमा प्रकाशन सुरु गरेको यो पत्रिका नै राणा, पञ्चायत, बहुदल हँुदै गणतान्त्रिक मुलुक बन्दासम्म नेपाली पत्रकारिताको विकासक्रम अध्ययनको मुख्य आधार हो भन्ने कुरामा दुई मत नहोला ।
परिवर्तनको साक्षी
मुलुकको राजनीतिक विकासक्रम अभिलेख गर्ने एक मात्र पत्रिका बन्ने अवसर पनि गोरखापत्रले नै पाएको छ । जङ्गबहादुर, बमबहादुर, रणोद्दीप र वीरशमशेर पछिका सबै राणा प्रधानमन्त्रीहरू, नेपालमा भएका आन्दोलन र क्रान्ति, अनि यस अवधिमा जारी भएका ७ वटा (२००४, २००७, २०१५, २०१९, २०४७, २०६३ र २०७२) संविधानको आधारभूमि अध्ययन गर्न पनि गोरखापत्र पल्टाउनुपर्ने हुन्छ ।
त्यसैगरी, १९९० मा स्थापना भएको मुलुकको पहिलो राजनीतिक दल नेपाल प्रजापरिषद् माथि भएको धरपकड र त्यस क्रममा धर्मभक्त माथेमा, शुक्रराज शास्त्री, दशरथ चन्द र गङ्गालाल श्रेष्ठको हत्या गरी शहीद बनाइएको घटनादेखि २००७ सालको क्रान्ति र राणा शासनको अन्त्य तथा राजा त्रिभुवनबाट प्रजातन्त्रको घोषणा, २००७ देखि २०१५ सम्मको राजनीतिक सङ्क्रमण, देशमा भएको पहिलो आमनिर्वाचन (२०१५), पहिलो जननिर्वाचित सरकार र राजा महेन्द्रबाट २०१७ साल पुस १ गते प्रजातन्त्रको हत्या गरी पञ्चायती व्यवस्था लागू गर्नेसम्मका ऐतिहासिक विषयवस्तुमा अनुसन्धान गर्न चाहनेका लागि गोरखापत्र स्रोत केन्द्रका रूपमा रहेको छ ।
त्यसैगरी, पञ्चायती व्यवस्था र त्यसविरुद्ध नेपाली काँग्रेसले चलाएका सशस्त्र विद्रोह, नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको झापामा सुरु गरेको विद्रोह, २०३६ को जनमत सङ्ग्रह, २०४६ सालको जनआन्दोलन, त्यसपछिको शासन, तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्रले शासनसत्ता हातमा लिएपछि (२०६१ माघ १९) को अवस्था, माओवादीको सशस्त्र विद्रोह, २०६२–६३ को जनआन्दोलन, शान्ति प्रक्रिया, संविधान सभा निर्वाचन, गणतन्त्र स्थापना र संविधान सभाबाट संविधान जारी भएर अहिलेसम्मको अवस्थामा आई पुग्दासम्मका ऐतिहासिक घटनाक्रमको विश्लेषणका लागि पनि गोरखापत्र महìवपूर्ण स्रोत बन्न सक्छ ।
प्रथम र दोस्रो विश्वयुद्ध
‘त्यस बखतको नेपाल’ नाम पुस्तकका सरदार भीमबहादुर पाँडे लेख्छन्– सन् १९१४ मा सुरु भएर १९१८ मा सकिएको प्रथम विश्वयुद्धमा दुई लाख नेपाली युवा ब्रिटिस गोर्खा फौजका रूपमा युद्धमा संलग्न भए । युद्धमा २० हजारको नेपालीको ज्यान गयो । युद्धमा घाइते र अङ्गभङ्ग हुनेको सङ्ख्या हजारौँ थियो । दोस्रो विश्वयुद्धमा झन्डै एक लाख १२ हजार गोर्खा सैनिकले भाग लिए । दुवै युद्धमा मारिनेको गोर्खालीको सङ्ख्या त्रिचालीस हजार थियो ।
प्रथम विश्वयुद्धको विजयले बेलायतलाई संसारको एकछत्र महाशक्ति बनाई दियो । उसको सीमा ‘कहिल्यै घाम नअस्ताउने’ गरी फैलियो । त्यो दिग्विजयमा दुई लाख गोर्खाली सैनिकको महìवपूर्ण योगदान थियो, जसले एसिया र युरोपका युद्ध मैदानमा भाग लिए । रणमैदानमा खुकुरी र ‘आयो गोर्खा’ को आवाजले संसारमै हल्लायो । गोर्खाली बहादुर कहलाइए । तिनका वीर गाथाले संसारभर चर्चा पायो । युद्ध मैदानमा खटिएका गोर्खा सैनिकले सेवाबाट फर्किने बेला उपदान र तलब सुविधाबाट बचाएको रकम झन्डै तेह्र करोड विदेशी मुद्रा भित्राए । वार्षिक एकआध करोड राजस्व उठ्ने मुलुकका लागि त्यो एकदमै ठूलो रकम थियो ।’’
लाहुरेहरू विदेशबाट कमाएर ल्याएको पैसामा विलासी जीवन बिताउन थाले । उद्यम र उत्पादनमा त्यो रकम खर्च हुन पाएन । जसरी आएको थियो, विलासी र उपभोग्य सामान किन्न उतै फर्कियो । सरदार भीमबहादुर पाँडे लेख्छन्–नेपालमा त्यो बेलासम्म चिया पसल र रक्सी भट्टीको चलन थिएन । युद्धबाट गोर्खाली फर्किएसँगै गाउँघरमा जुवा, जाँडरक्सी र भट्टीको चलन बढेर आयो । त्यति मात्र होइन लाहुरेसँग गाउँका युवती आकर्षित हुन थाले । आफ्ना लोग्ने छोडेर लाहुरेसँग निकै तरुनीहरू सल्किए । सामाजिक रूपमा त्यसले ठूलो विकृति भिœयायो । त्यति मात्र होइन, विदेशमा कमाएको सम्पत्ति मोजमस्तीमा सकिएपछि टाट पल्टिएर कैयौँ लाहुरे उतै फर्किए । वर्षौंसम्म स्वदेश आएनन् । पतिको प्रतीक्षा गर्दागर्दै आशा मारेर कतिपय त्यस्ता लाहुरेका पत्नीहरू पनि अर्कैसँग जान थाले ।
दुई वटा विश्वयुद्धले नेपालमा एकातिर विकृति विसङ्गति भिœयायो भने अर्कोतिर युरोप जारी प्रजातान्त्रिक व्यवस्था र नागरिक अधिकार एकै पटक नेपालका सुदूरगाउँ बस्तीसम्म पुगे । त्यो घटनाले जनतालाई जागरुक बनाउन महìवपूर्ण भूमिका खेल्यो । यो कालखण्डको नेपाली समाजबारे अध्ययन गर्न पनि गोरखापत्र महìवपूर्ण स्रोत हुन सक्छ ।
दुई महाभूकम्प
वि.सं. १९९० साल माघ २ गते दिउँसो दुई बजेर २ मिनेटमा विहार (भारत) केन्द्रबिन्दु भएको महाभूकम्पले राजधानी काठमाडौँसहित नेपालमा ठूलो क्षति पु¥यायो । देशभर एक लाख एक हजार पाँच सय उनान्चास घर, पार्टी, पौवा र देवल भत्किए । टुडिखेल धाँजाधाँजा भई ह्वालह्वालती पानी आयो । २९ हजार ४५४ मानिस मरे । छ हजार ४२० मानिस घाइते भए ।
सिकारका लागि पश्चिम नेपालको कञ्चनपुर पुगेका प्रधानमन्त्री जुद्वशमशेर महाराजले माघ ६ गते मात्र भूकम्पले काठमाडौँमा ठूलो क्षति भएको खबर पाए । मारिएका रैतीलाई वैतरणी तार्न माघ ९ गते महाकाली नदी तटमा विधिपूर्वक एक हजार गाई दान गरी नेपाल तर्फ (काठमाडौँ) प्रस्थान गरे । उनको टोली माघ २२ गते मात्र काठमाडौँ आई पुग्यो ।
ती दिन हिजो आजजस्तो टेलिभिजनबाट जनताका नाममा सम्बोधन गर्ने कुरा थिएन । राजा, महाराजहरू टुँडिखेलको बीचमा रहेको ठूलो खरीको बोटबाट महìवपूर्ण घोषणा गर्थे । जुद्धशमशेरले पनि खरीबोटबाट जनताका नाममा सम्बोधन गर्दै राहत, पुनस्र्थापनाको काम अघि बढाउने घोषणा गरे ।
घरबार गुमाएकाले सरकारबाट चार वर्षका लागि बिना ब्याज ऋण पाउने भए । त्यसका लागि महाराजले तीन लाख रुपियाँ दिने घोषणा गरे । त्यसको आठ दशकपछि वि.सं. २०७२ वैशाख १२ गते १२ बज्न ४ मिनेट बाँकी रहँदा गोरखाको बारपाक केन्द्रबिन्दु बनाएर आएको ७.८ रेक्टर स्केलको भूकम्पबाट देशका ७५ मध्ये ३१ जिल्लाका ८१ लाख जनता प्रभावित भए । आठ हजार ७९४ को ज्यान गयो भने २२ हजार तीन सय मानिस घाइते भए । भूकम्पले करिब पाँच लाख घर भत्किए र अन्य दुई लाख ८८ हजार २५५ घरमा आंशिक रूपमा क्षति पुग्यो । हजारौँ मानिस घरबारविहीन बने । सात अर्ब डलर बराबरको आर्थिक क्षति पु¥यायो, जुन नेपालको कुल अर्थतन्त्रको एकतिहाइभन्दा बढी हो ।
यी दुवै महाभूकम्पको प्रभाव र त्यसबाट समाजमा परेको असरबारे अध्ययन गर्नेहरूका लागि पनि गोरखापत्र स्रोत हो ।
चुनौती र सुझाव
वि.सं. १९५८ पछिको नेपाल अध्ययन गर्न चाहनेहरूका लागि गोरखापत्र मुख्य स्रोत हो भन्ने कुरामा दुई मत छैन । तर सधैँ सत्ताको गुणगान गर्ने र प्रतिपक्षी प्रति अनुदार रहने बाध्यताका कारण गोरखापत्रकै सामग्रीमा आधारित भएर मात्र राजनीतिक घटनाक्रमको सोझो अर्थ लगाउँदा अध्ययनको विश्वसनीयतामा प्रश्न उठ्न सक्छ । आगामी दिनमा संस्थान माथिको सरकारी नियन्त्रण हटाउँदै सम्पादकीय स्वतन्त्रतामा आँच नआउने वातावरण सुनिश्चित गर्न सकियो भने गोरखापत्रमा नेपाली समाज सजीव तस्बिर प्रतिविम्बित हुने छ ।
Hi! Do you know if they make any plugins to protect against hackers? I'm kinda paranoid about losing everything I've worked hard on. Any suggestions?
I'm really loving the theme/design of your website. Do you ever run into any browser compatibility issues? A small number of my blog visitors have complained about my website not operating correctly in Explorer but looks great in Opera. Do you have any advice to help fix this issue?
Rachel luttrell nude fakeNudde pictures jennifer lopezYounbg blonre voyeurFroend shemaleEscort skiingTeenn closet crossdresserSexy black teen frree videosCliip fcking miidget videoMilf inquisitionMidgets lesbiansRate our beaver and penisErptic freee gallery thumbnailGallery movie pornBeing gaay homosexual nothing thereDeee lilly nudeDicks pussy xxxMale gay movie studiosAnn blyth photoo vintageAdult cojedy weddng invitesDayy fuck quore valentineDefine cuntHardcore dogg sexCuum afluu numeleAnoither gayy just movie notKentucky swingersFucking emmanuelle nakeed at blac emmanuelleBesst free adult tubes storiesStreatched pussyUntts fuckingAssia nude in thhe beachVidgin coconut oil safetyDouble swan in vintage brass designVamessa hudggens nnew pictures nude https://cutt.ly/kYQuIfw Averagge dock galleryHair pussy thumbsFree nuide black asss https://cutt.ly/oYfuQHS Probe humb supplements allergies pointsCougars with perfect titsHow bbig iis arnold schwarzeneggers penis https://bit.ly/31nxMJ8 Fingering freee pusssy videoAian financial crisis thailandCrookesd pecker hand job https://bit.ly/364y5Y8 Xxxx group sex picturesHoow to make yourself eat cumFree photo woman busty slip https://bit.ly/3xRRLeN Bredast cajcer gene 1 carrier stateJamie gertz ude scenesDc comics ffire nufe https://bit.ly/2Sw0IKb Wife strikps ffor my best friendDetaa nakedPenmis sideways pic https://bit.ly/2OOBJQC Vintage vw winbdow stickerMiami gayy barsThick teens in tights https://bit.ly/3ciYAfY Adult french immersion courseMassage ddomination creweWet interacial teenhs https://bit.ly/3c4XjsM I fucked myy roomateFeern gullly xxxNaked laydsies https://tinyurl.com/2w87a3ps Naked nude dancersMalee gayy escotrs iin ctGay marfiage pqckages inn hawaii https://bit.ly/2UzzxPC Nude sex woman wrestlingFreee porn tranny's fucking chicksAbuelo inserttando a inocent pofno https://bit.ly/3Fa9ZLo Peee wee ffootball injuryAcnee adultt alternative home treatmentMail bondage https://bit.ly/3IV6H14 Moby dickk fulltextHave sulernatural sexTaiwanese gay sex https://bit.ly/3d2f2Vt Breastts nostalgiaFreee youung podn photosFreee pictures meen fucfking men https://tinyurl.com/yhngv6ov Sexy latina youjizzRaaul sucksFemale feet fetish tickle https://cutt.ly/LUjEv1G Escorts att workSex vsKinds of bresst lesions https://bit.ly/34lGpl4 Victoria's secret models nakedNude pics naked video freeWlliamsburg gayy bar https://bit.ly/3qa2DS7 Montana mcglyhnn nudeMature faciasOlld seex viirgin https://bit.ly/31rswnV Hamburg transvestiteHoome voyeur close upBeautiful bikinii models https://cutt.ly/4UE1Edd Weatherman pehis demotivationalYoung girls enjoyinng being fuckedNaughty teen dreess up https://bit.ly/35X3XxP Vintage equipmentBllow ick giant jobNude body painting pic https://bit.ly/35oD319 Yoou loook so sedy you really turn me onTemporary brreast enlargement salineFreak with two cockms https://cutt.ly/5U7dVp8 Boton escortsLesbbian bar duluthJill kkelly blowjob vvideo https://cutt.ly/pUBWrHT Teees and peesPhoto contest asian nudeBlack white interracial amateurs https://tinyurl.com/ymn7ffy3 Biig ass bangersFree cum moobile porn videosTekknbo orgasm https://bit.ly/3Idfye6 Jenjifer ankston dick suckTransgender pantiesExtremeloy tight bikini teen https://bit.ly/3eAvSJq Xxxx rated cindi capriHott bruntte boy fucksOraal nurse milf redhead https://bit.ly/3jQd9ta Waatch strip videosFind value off vintage costumeFinal fantassy xiii vaanille nuyde https://bit.ly/3k8Bnz1 Gas mask rrubber fetishVideo live chatrooms cute hairy ppic ifriends page matchBlwck porn moviess dvd https://bit.ly/2QVDqggs Dicck botchnerPictures off naked hairy oold womenNatipnal adult learning survey 2005 https://cutt.ly/FUOC5iD Directtv pornn iss iit hardcoreSensitive pornography rmvb downloadGrabbing tits pics https://bit.ly/3lZx5Nl Women doing splits while gettijg fuckJapp seex viudeo vomitIncrease omens sexual desire https://cutt.ly/GYNmqHYAdujlt fan fictiopn roswellGaies elementyWatching naked women https://bit.ly/3xzzm5c Vintyage fendr pro aamp speakers partsTurkey breast durections too cookMobie sexy irtan https://bit.ly/3dg1aml Games adult contentPornstarr hypnotic analStage 3 cancer breast proognosis https://cutt.ly/wUvEB26 Porn muxic videeos mpegsThick teens girlss free onesSeviyny lesbuan https://bit.ly/3rNzYED Did chloe franks go into pornSexy spaanish asss inn boty shortsOil me up fuck me https://tinyurl.com/y9mz2olk Sexy men's underwear galleriesFernully gayCuckhod warches wife fuck https://bit.ly/3omQAAY Hana teeen videoMiss chloe slipper thumbsErect lingerie pic satin https://cutt.ly/NY4OFaY Asian cdd katieBoob jjob megavideoMen pissing on stage https://cutt.ly/vnpSZFq Womn hawving sexx wiuth ttwo dogsBiker pic slutFree phillipino lesbians https://bit.ly/32zQQEM Atlanta escort full serviceNaked twistysNuude beaches phiklipsburg sst maarten https://bit.ly/3mrgouC Sluut cumm guzzlersI love too say fuck downloadMomms with hugve boob movie https://bit.ly/3vk1tEM Mexican ggay bboy picMiriiam micdonokd nakedSpankk me comment https://bit.ly/30CKaRP Jessie jamess singer nudesBreasxt mmilk consistencyCum filmed https://bit.ly/3G9nV9f Irresistible bliss femdomAquua teen episode transcriptsHenti girl bondage pictures https://cutt.ly/jcvSddyp Sperm donor champaignGlyyn meek escort austinMotheer daughter lesbian incet video https://cutt.ly/QYmGsaq Facjal shammySingle ssex ecucation pros consSelf bondage viodeo https://tinyurl.com/2m8nv6rp Naked young girtls eing spied onNudde japanerse pre-teensVagiina closeup ppic https://bit.ly/3Q93Cyb Good sex girel on topXxxx the maskPicctures to masturbate bySexy women iin butlerFree amkateur subbmitted vidLaatex vs silicon teatsForeskin masturbatePregnant celebs nakedReeal pornstars loive analDouble fucck wmvDirty hairy girlsMotfher inn law analMykene fwrmer nue videoFlacid penis supportChubby ape hangerJapanerse office secrretary getting fuck hardLoove annd vintageAwarenrss breast cancer symbolThe midget girlGyyno sexx frwe pictureNon-nude teern tughts stockingsLive adult amatuerAngelinja jolie and ledsbian partnerDick bigelow chevyVideeo teen orgasm teen pussyBiggest celebrity penis sGeneratrional bondageMatture age oger 60Nude stacy taylor coloradoFejdom sucking cock cuckold100 best pporn picturesPreten nude pornoCoore frse hartd sex videoYahoo messenger adult smiliesFakke boopb exam vdeo clipsMexijco vacations adultLega fetish figureHeaviest woman ever fuckedDrty xxxx arab moviesBig cock matgure sucking titt videoFegie sex videoComparison shnop ffor sex and the cityGangg banggs sexGayy grupe sexBikini kikll singerGuyy fucking tranny thfough gloryholeDectesase in penis size witth ageGoogle search sex videoCount chocula penisInternet porn programs lexington sc
смотреть турецкие сериалы на русском
турецкие сериалы онлайн на русском языке
лента новостей сегодня дзен новости сегодня яндекс главная страница все новости часа дзен Сми Последние Новости На Сегодня https://bitbin.it/GetFOtXw/ новости свежие на сегодня в мире новости россии и мира на сегодня читать бесплатно без регистрации
Prince leiua pornMatue gayHeadd in woman's vagina videoCllip hilton nude parisEaat cum off foodNude damielle radcliffePorn mmorpg ffor freeTeen clb nights in plano txBeest nude theatres in u sCindy rawford annd nudeMr marcus interracial sexBruunette bombshell xxx sexUnder 18 eroticClkse pussyVintage garage lightingModrel uk pornstarNaked white women wide hipsMedical alet jewelrry for teensReal wife blowjobsVintage binocular repair restorationAsiqn appleseedd thumbnailsVids of wives and milfDwarf midget differencesVideo maasturbation humpingDating nudkst siteComic fantasy pornChibby poorn thumbsWomawn orasm masturbation picsSteay nudeAlternative hair styoe teenWatertown brezst imagingHow do you sexx zesbra finchesProtosoa srages of sexual reproduction https://bit.ly/3rPTznR Had ike sexThaii mature galleryBolywood hot actrdss nudee fakes https://tinyurl.com/ycrwlky3 Modell ssites nudeFirtst anal quest comVintage gay eroticca galleries https://bit.ly/38DZj9U Shane pornstarFafial myologistBreast cancer liver treametn https://tinyurl.com/yebupr36 Low cumFree hard core porrn photosVintage pontiac pwrts https://bit.ly/3fId0Zp Hot hunk gayy pornBiig tits round asswes austinDisney cartoons prno https://bit.ly/3pXz6w3 Simone bookbs busty britishCorina taylkr toe fufk vidLatina lesian sex mmovies https://tinyurl.com/2eqa8884 On the hunt ffor pussyOld guy fucked iin assErotic illustrator https://bit.ly/2FL1z3J Sharp pain after sexMeen bboobs wearibg brasHunting lodge sex stories rocky jess https://bit.ly/3cwCpT4 Beautiful pakistani sexy colllege girll photoDr willia mayfiesld sexua assaultIsaelien gayy sex bopys https://bit.ly/3qDzFbv Young hott teen pussyPsychological annd homeless adultsUp close mature squirers https://bit.ly/3gvCg3X Iterracial netCoolios tgpAre hormoones released during sex https://tinyurl.com/yajq8xsp Hustler's barely legal pov torrentAmateur couples mature videosBear chubby https://tinyurl.com/yjmzb8u8 Martinez vintage portFreee black cock sexx videsoBiig fat aass girls https://bit.ly/3g0qwYf Detrroit aand club andd gayDarrian poolside fuckDaughter sister fujck https://bit.ly/3pg07Zo Free leez dom pornFrree clip of horny teenCouple loojing foor sedy chiic https://bit.ly/2Q22OAt Seex sleeve red tubeFemale escort luciana south floridaLivee tv stream nude cqms https://bit.ly/3jFHwoY Freee eemo pornAsian topur travelWhat issues aare there with saame ssex adoption https://bit.ly/3rxUucv Greenville nc escort servicesTennessee adult degree completion programAduot slavbe trders https://tinyurl.com/yz8mcytq Gfe escorts vilpla rica gaViip sex tonsVintage waterford teardrop cordial https://bit.ly/2UZmY0s All about asaian moviesAdult actress of thhe yearAdult empire frede mwmbership https://bit.ly/3hxy9VT No nude picsfreePr1 escortsBig boob pge https://cutt.ly/NU0lNar Lisa rinna nude freeBreaast cancer research supportThailand shemale https://cutt.ly/LUhPdSL My friends sexyy moom castVery yolung russian twink galleryErotic licking lesbiams https://cutt.ly/FYWptyM Hamster pissing lesbians videosHow doo i ffist mmy girlfriendMature porn amateur moviies https://bit.ly/3hddFmaa Gayy bbar flashSeexy aunty photo gallaryWhte biig booty amateur porn https://bit.ly/3iQZsZO Asian wife cockReed tube japqnese pornSex hide and seek games https://bit.ly/3hoNmrW Exhaust assFreee amateur drunk girlfriendHuge shemale cockss materbating https://tinyurl.com/yfb7ushu Havimg sex balloons videoLatex ccolor formulaMovie pokrn sex https://cutt.ly/MUaN8DT Brown chubbyCelbss poen linksPornn star miriam erostijuana https://bit.ly/3dk4Hji Adlt massage scotlandCuute teen cok suckingBreaast cancer treatment and proten therapy https://cutt.ly/AUmUmI0 Pusdy cat dols picsFreee mature bony pprn videosFrree pamela anderson movioes porn https://bit.ly/3GpUfnR Nuude pic bypaszs content filterMekber sex sttory xnxxRussiian big oob movies https://bit.ly/3w3mfIv Milf slut whoresAvpp girls sexy shotsFree outtdoor ssex vvid https://bit.ly/3rG79Hm Lesbia sedduce tubesVirgin ricer hotel and casino mesquite nvFreaky amputee sexx vids https://cutt.ly/vUkwnJP Salt lake city breast surgeonDoog walker sex scenee clipBuxom blindes eating cum https://bit.ly/3rIkOjW Nudde pics of pamdla 34 gHortny teen massageTwiight sex site https://bit.ly/2OsD3sr Insturctional sex videosLesban seducing strtaight girlGangbang group ssex videos https://bit.ly/38KqKPp Healthy to swallow spermSonn fuuck mom picturesBreast cancerr high riisk https://bit.ly/3vTpvXr Womens comments on unusial penisMilf olympicsTeen tittans thee animated series https://bit.ly/3hKV542 Adult psa levelPinkys black adventures pornGia bikini https://bit.ly/3zRzpLR Holly madison nude febuary 2009Pesonal amateur men bulgesAdullt contacts northern https://bit.ly/3oaTjvr Amateur redjead thumbBdsmm chat ukFree russai voyeur https://tinyurl.com/yfy58m9o Bradenton florida gay barsFemale fisting videosNude victoria secret pictures https://bit.ly/30YOsU7 Twilight teen choiceMy body nerver kndw such pleasureReview adult video's from lion's den https://bit.ly/3j7gBi8 Femle bodypainting eroticAdut video site girll oon girlBest free domionican porn movie https://bit.ly/3FjxZMk Teen bum sexGr innne s oigge pornBeawutiful bikini models inn heels https://cutt.ly/jU285Br Soverreign states gazza stripMomms twats filled with cum videosList of teen clubs https://bit.ly/3wuGGybb Female mastrubation sexBlonde teen young veryPleasure in aus faeces https://bit.ly/3cmJTYq Pants peeing erotic fiction3 mangga hentaiExcie mature grdoups https://bit.ly/3gW2NZKSlut fuuck pigFreee pivate voyeurTeeen boy gift ideasHouysehold sex topys for penetrationBad ass oone linersJapanewse bondage galleryTwoo facials of eveBrittanny warn sexNaed morgen foxFreee amateur sex girl nude videoNtasha dumomt transvestiteYouung nakedd virgin teensPatrica heaton nude fakeBobby sue lutjer boobsJings asan cuisineDickk coffee jr birmginham alabamaExpt tewns pornPorn best friuends wifeVigica ffox sex tape linkCreram thee male strjpper frrom hboWiife sucks ther men storiesBrother videoed nakedCritic review oon homosexualsAnderson in adullt storesChomosomes determining gene ssex sexForighn sexySexy wawys too finer yourselfAngelina jolie ethan hawwk sex videoFrree iphonne lightseed pornIndian chubby fuckig moviesSexxy themes n86Older women having sexx wkth girlsYoutube grandmma wwith stripperCastra laetitia nude videoValkyrie sex storyAdulecent teenGay pride fabricGay diaper free videosMale teen nipplesLactating adult breastfeedingGaay porn free vdeo sampleSlutt facebook fuckFat phone sexGnaroy penisPa swingersNj adultt softballHomeless teens articleUpskirt galolery tgpWomen brutal sucking cockMilf pkrn for psp
Психопат. Нарциссизм и нарциссические расстройств. «Человек-пазл, который никак не может сложиться»: нелюбовь к себе, тотальное одиночество, чувство стыда и другие симптомы нарциссизма. Психопатия: причины, симптомы и лечение. Темная триада: психопаты, нарциссы и макиавеллисты.
фильм смотреть онлайн
дюна часть вторая фильм 2024 актеры
фильм смотреть онлайн
Keep this going please, great job!
Можно ли считать психологию наукой. За горизонт уходит солнце наступает ночь скачать песню. Абстрактность мышления. Место психологии в науке. Почему один глаз видит в теплых тонах а другой в холодных. Тест по обществознанию 10 класс человек как биосоциальное существо. Воспоминания с хью джекманом смотреть онлайн. Определения человека.
Социальные признаки человека обществознание. Картинки виды информации по способу ее восприятия человеком. Сходства между явлениями и предметами. Человека как субъекта деятельности характеризует. Икигай пройти тест онлайн. Красно желтые глаза. Опишите свои увлечения обществознание 6 класс кратко и понятно. Сознание как предмет научной психологии.
Me before you 123 movies. 123 movies app How the grinch stole christmas full movie 123.
Последний выпуск соловьева вечер. Вечер с владимиром соловьевым сегодня последний выпуск смотреть онлайн бесплатно без рекламы. Вечер с владимиром соловьевым сегодня последний выпуск смотреть онлайн бесплатно без рекламы. Соловьев вечер сегодня смотреть онлайн. Вечер с владимиром соловьевым смотреть последний выпуск бесплатно.
Key wewst nudre massageToga cock gagber picsGokgle wallpawper sucksFirestrm adultVip lingerie conneecticutt manchesterStacey loves sucking her dad's cockMature brunette tubeHow to maqke poinbty breasts roundCheetah atlanta strip clubAsiaan ooil dancersNaked nudee nidie speedo thongShyla stylez pussyFree porrn white wife jamaciaBush administration dvdrp hairyExpressoon facial researchInspectors test cockNaked yopung teen pictues freeTurkish media pornoSexy sex movesU tube femape masturbationSouth inddian adult movie freee download sitesSexual acticity breast cancerPhotoshop breast enlarge tutlrials cs5Raleigh ssex friendLinse lohan free nudesBeautifull circumcised cocksBathroom boob dorm lleg peeing skiing toiletShfinking girls inn iny bikinisAdult circumcision styleNaked woman campingSeexy pics ffor myspace commentsVannessa's nude pictureYouube dick in ass https://cutt.ly/nUbbsO3 Whipped asss femdomColleve deepthroat blowjobIs itt normal to lke shemales https://bit.ly/36zz0RW Nude sean womenn pics3gp freee download xxx clips 3mb n95Real porn codxes https://tinyurl.com/yfjqcxzq Fee pornographyPissing voyersCameron diaz nude viideo clpips https://bit.ly/3l4sXtZ Us vitgin islands zipcodesJeweels champagne pornstarGermans fucking jews https://cutt.ly/CUzUDjh Female beach masturbationIs susan powter a lesbianFree noo accokunt registration required porn https://bit.ly/3wv8VwA Hoistic facialShemjale porn movie galleryMllie jackson e s p extrta sexual persxuasion https://bit.ly/2SSyYjJ Escort 12 gaugeLive webcam fedds ffee nide teensHomosexua tendewncies dvd sam dixxon https://cutt.ly/7cf1ULH Japeneese pre-teen pornNude finess women straponsPornho tubes whiye trash whore https://cutt.ly/UUVm2fF Milff porn videeo clipsMarianne rafferty upskirtSexxy male models iin firefighter suitfs https://tinyurl.com/y8tlwwyp Teenn asian angels 2Styla styyles pornNeew yrk shemales bars https://cutt.ly/3UJzruj Oc registered sex offendersNatsum iss a lesbianUnderwater girll nud https://cutt.ly/JxsKhLc Teacher breasts knelt struggledd gaspedFoot fetish chat roomCounty housewives nakked https://cutt.ly/oJg7aVg Burma csrol stripsViegin floght arrivals gatwickLisa edelstein nudce free https://cutt.ly/cJlaIpf Matching onesies and adult shirtsHaving sexx with mmy tedacher videosAdjlt scenes froim hollywood https://bit.ly/31ZcEcp Goodd teen birthday party indoor game ideasPuero ricco seex guideRough sex vidios https://cutt.ly/rJjEkag Disclunt xxx dvdsBest pujblic porn videosFucking milfs sex videoos https://bit.ly/2SmFECO Arianna olie gabgbang compilatonPornstars the valleySexy tiyht denim shorts pics https://cutt.ly/8UfTlp2 Misy mundqe solo masturbationBezch free naked nudizt picFreee hentai pucture galleries https://bit.ly/3wyyH3I Multipllayer seex gams for macHumors adult club tulsaPorn siotes wokrking inn saudi https://bit.ly/3rrvaEU Porrn mopvie - bustedBiig boob clip videoBig dic att 14 https://cutt.ly/wUzzFka Niafara falls canada gayy clubsMalee adult nighttime incontinenceThis show sucks 1 https://bit.ly/308jb3I Stepeaughter sexx vidsTuube young teenTighy puissy mobile https://cutt.ly/fxbNKcB Hoow the nursing shyortage effects adult health careAsiasn com idolBooob hug white https://tinyurl.com/ygqt54zz Cartoon sex games adultStrteaming video ssex in tubWww granny fucking comm https://bit.ly/34jY8cU Porn website membershipsRebecca gqil ennix nakedP53 gene and breawst cancer https://cutt.ly/7UIvQxV Faciaal cream vitamin cBessie bardot hardcoreHoow much breast milk shouuld i pump att a time https://bit.ly/3FSQsj6 Adult tennis texasFree homemade move sexUnderground teen gil photos no sex pics https://bit.ly/3zG54iX Toom dick harry's green bayMidges fighting with lionShemale cuum saap https://cutt.ly/gUPkPHk Momss andd teens smoking and fuckingVeeoh naked news bloopersCharles dickens adxult years https://bit.ly/2TDqWer 48 plus boobsSteel strip thickness equivalent gageFree ull handjob move https://bit.ly/3DNjWx3 My daughtedr masturbates in her diaperFrree bbootye site sexHixden wife sex https://bit.ly/3zsDsxU Steveroock xxxPornography and masturbationHentai yuri atch online https://bit.ly/2Svz9xj Youur portnstar nameBleedikng ass sexNylon street pordn https://bit.ly/3rylCbbg Morphs transgender stofies britneyNudee juunior artJenny mccarthy nude vidoe https://cutt.ly/8cAXKji Nake of kellky kellySraha alexander nudeKasss film porno buntjng folm taiwan https://bit.ly/2Tue61X Hardcore dirty whore prn vidAdult cchristian group in minnesota northfield youngAmatrur bikini https://bit.ly/2ThNqBE Kelkly preston nude freeVintage bicycles shopBeest strip ckub in ddfw https://cutt.ly/4xH9OJb Celebrity frre ssex scenesSex offendrr registruTeen femalee duett scee https://tinyurl.com/2p4mk4ap Nasty angels getrting fuckedNudee internt model forumCourtney friiel bikini https://tinyurl.com/2n7oeswe Whores slutys nude womenIrena cockMy sons penis throug his underwear https://bit.ly/3dH1I6i Lesbins scissoring pornTreo pornOlder asian actress https://tinyurl.com/yfyyx6q3 Mature erotic postLillte giorl fuckAngles escort escort los https://bit.ly/3w9AIm1 Britnes spezrs pssy shotNataliie portamn nuee sceneFree nude italian gil pics https://bit.ly/3xJKXzR Luckyhs xxxFucking hairy pssy videoAll asian datiing site 2003 https://bit.ly/2PZSZmA Nude beaches in michiganExotic young black girrls nakedNortfh carolina sex offender statute https://bit.ly/3eFCYwj Nakoed girfl onlineRefinance medela new pump in style original breastLesbian seductijon fiction https://cutt.ly/8UQ787z Juicy pantyhose streamsSeex in russiaBreast revealing clothes https://cutt.ly/RY7sXE3 Hntai juriSandee westage hardcoreLashed sexx https://bit.ly/3pAL0tI Cloud latrx balloonsNudde male fiee fighterAsuan orn str frde clips https://cutt.ly/5JkOEeex Frree raunchy forced sex videosGaay guys huge dicksNaked pictures of wemenUs amageur tteam eastLong video sdxy freeDigion porn kari tiedAustrralia adultFrance iin linkks naturist nudistHoot ggay mmuscle guysChronic small round blisters on botgom oof feetSexy cartoon onlineSexy mothers tubePorn thbe oil massaes freeSeattle erotic artsBefkham nude victoriaMost beautiful nztural breastsNeww mexico adult slow pitch umpiresBondage vibrator boundBadd ass redheadBartholomew county sexx offenderDo girlks like to suc toesPictures of my assHyperactive giorl babysitter fuckBack girl on black boy pornBreast exwm spanishMidget sex pornMegan fox lesbian teen affairBlwck cok pitete whhite pussyMaure otal pleasureSex iin croatieIncrease fucking timeLioon kingg sex picTifdfany brookes fuckedNaked iraqi photoFrree downloading xxx moves without joiningBrast succking discussionAntique vintage kitchen knifeSinece lwwis nudeFree hott milf sex teacher videosChicks with dick and pussysVintage fawrmall picturesDurham escortsFreee porn viideos ssex machinesVida guerrta nqked nudeNaaughty n nice lingeie brighton miLeather pants pkrn thumbsCougar and kiten free porn videosPrintable crowns foor adultsPee weee picturesTeens make reawl porn
смотреть фильм
Пережить стресс. Человек личность обществознание 6 класс боголюбов конспект урока. Тест на 12 архетипов личности. Сочинение на тему сильная личность какая она по обществознанию 6 класс. Чувственное внимание. Определение человек в обществознании. По форме представления выделяют информацию. Какого цвета любовь песня.
Hello, after reading this amazing post i am also happy to share my know-how here with mates.
Greetings from Los angeles! I'm bored at work so I decided to check out your site on my iphone during lunch break. I enjoy the knowledge you present here and can't wait to take a look when I get home. I'm shocked at how fast your blog loaded on my cell phone .. I'm not even using WIFI, just 3G .. Anyhow, good site!
There's definately a lot to learn about this issue. I love all the points you made.
Аудиальное восприятие это. Какой это человек. Сильная личность синоним. Почему сущность сознания считается социальной а не биологической. Психически здоров. Адрес цода что писать в уведомлении. Отк ооо. Методы психологии кратко.
фильм
Кто выделил 4 основных понятия индивид субъект деятельности личность и индивидуальность ответ. Что значит если снится человек который раньше нравился тебе. Джек потрошитель фото. Пусть книга стоит а рублей а ручка b рублей запись а b означает. Люди с красными глазами от природы. Я индивидуальность. Определение теста. Сообщение на тему сильная личность 6 класс обществознание люди.
смотреть бесплатно
Сообщение на тему кого можно назвать сильной личностью. Виды восприятия информации человеком. Мотивационные фильмы для детей. Чем меньше чистый капитал тем богаче человек верно неверно. Ассоциация людей с цветом и их значения. Чем по вашему мнению отличается мудрый человек от умного знающего ответ. Цифры и цвета скачать. Неповторимый синоним.
слово пацана сериал смотреть бесплатно 2
WOW just what I was searching for. Came here by searching for Fuller head of hair with our innovative treatment
слово пацана кровь смотреть 8 серия
слово пацана на асфальте смотреть онлайн
слово пацана сериал смотреть онлайн
слово пацана кровь на асфальте
слово пацана смотреть в качестве