चुनावमा कसरी धाँधली हुन्छ, जनमत संग्रहको अनुभव पढौ

image

केही समय मौन बसेका राजा वीरेन्द्र स्वयं बहुदल हराउन ‘फ्रन्ट लाइन‘मै उभिए । शाही नेपाली सेनासहित सबै सुरक्षा निकाय र राज्यका अंग पञ्चायत जिताउने मिसनमा परिचालन गरिए । हाल सेनाका अवकाश प्राप्त जर्नेल राजेन्द्र थापा तिनताका प्रधानसेनापति सिंहप्रताप शाहका एडीसी थिए । थापाले लेखेका छन् ‘प्रधानसेनापति शाहले सबै सुरक्षा निकायको सूचना प्रणालीलाई एकै छातामुनि राखेर कांग्रेसी प्रयत्नलाई असफल बनाउने नीति तयार पारे । सैनिक मुख्यालयमा गृह मन्त्रालय, प्रहरी, र राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागका अधिकृत रहने गरी एक गोप्य कार्यालय स्थापना गरियो ।’

संसद् पुनःस्थापना भए पनि ढिलोचाँडो चुनावमा जानुको विकल्प छैन । सर्वोच्च अदालतले संसद् ब्युताएपछि प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली पनि यसैमा जोड दिइरहेका छन् – आफूलाई हटाए दुई तिहाइ ल्याउने उद्घोषका साथ । 

यसअघि संसद् भंग गरेपछि तत्कालीन प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइराला (२०५१) र शेरबहादुर देउवा (२०५९) ले पनि प्रधानमन्त्री ओलीकै शैलीमा दुईतिहाइ बहुमत ल्याउने हुँकार गरेका थिए । सत्ताको आडमा चुनाव गराउँदा शक्तिको दुरुपयोग गरी मत परिणाम प्रभावित गर्न सकिन्छ भन्ने मानसिकता नेताहरुमा देखिन्छ । परिणाम भने संसद् भंग गर्ने प्रधानमन्त्रीको विपक्षमा गएको छ । 

राजनीतिक वृत्तमा आश र त्रासले चुनावी परिणाममा प्रभाव पार्ने पञ्चायतकालीन मानसिकता अझै हटेको छैन । अरु जे जे भए पनि चुनावअघि सत्ताको नेतृत्वमा आफैँ पुग्नै पर्छ नभए पनि प्रतिद्वन्द्वीलाई पुग्न चुनाव गर्न दिनु हुन्न भन्ने मानसिकताका कारण २०६९मा बहालवाला प्रधानन्यायाधीश खिलराज रेग्मीको अध्यक्षतामा चुनावी गरकार बनाउन सबैको सहमति भएको थियो । 

 

 

 

 

यो आलेख सत्तामा बसेर चुनाव गराउनेले गर्न सक्ने धाँधलीको छर्लंग उदाहरण मानिने जनमत संग्रह (२०३७) मा पञ्चहरुले कसरी धाँधली गरे भन्नेमा केन्द्रित छ । 

दरवारका पूर्वप्रमुख सचिव रेवतीरमण खनाल लेख्छन् – ‘७५ जिल्ला पञ्चायतका सदस्य, तीन हजारभन्दा बढी गाउँ पञ्चायतका सदस्य, छवटा वर्गीय संगठनका विभिन्न तहका सदस्यहरु र राष्ट्रिय पञ्चायतका सदस्यहरु परिचालित गरी जनमत संग्रह गर्‍यो भने पञ्चायतको पक्षमा दुई तिहाइभन्दा बढी मत आउँछ  भन्ने आकलनपछि मात्र जनमत संग्रहको घोषणा भएको थियो ।’ 

 

धाँधली गर्न त्यही अनुकूलको प्रधानमन्त्री बनाउनु पर्ने निष्कर्ष निकालियो र भलाद्मी स्वभावका कीर्तिनिधि विष्टलाई राजीनामा गराएर कुटिल प्रवृत्तिका सूर्यबहादुर थापालाई प्रधानमन्त्री बनाइयो । 

राजा र बीपीबीच संवाद भएर जनमत संग्रह घोषणा भयो । त्यसपछि तपाईँलाई राजीनामा गराई किन सूर्यबहादुर थापालाई प्रधानमन्त्री बनाइयो भन्ने लेखककोे प्रश्नमा पूर्वप्रधानमन्त्री विष्टले प्रष्ट जवाफ दिएनन् । एकोहोरो हाँसेर यतिमात्र भने– ‘यही प्रश्न बीपीले मेरै घरको बैठक कक्षमा राख्नु भएको थियो ।’

राष्ट्रिय पञ्चायतका पूर्वअध्यक्ष नवराज सुवेदीका भनाइमा चुनाव घोषणा हुँदा ‘बहुदलपक्ष उत्साहित थिए भने पञ्चहरुमा निराशा व्याप्त भएको थियो । सूर्यबहादुरजी प्रधानमन्त्री हुँदा पञ्चहरुमा आशा जाग्यो ।’ 

केही समय मौन बसेका राजा वीरेन्द्र स्वयं बहुदल हराउन ‘फ्रन्ट लाइन‘मै उभिए । शाही नेपाली सेनासहित सबै सुरक्षा निकाय र राज्यका अंग पञ्चायत जिताउने मिसनमा परिचालन गरिए । हाल सेनाका अवकाश प्राप्त जर्नेल राजेन्द्र थापा तिनताका प्रधानसेनापति सिंहप्रताप शाहका एडीसी थिए । थापाले लेखेका छन् ‘प्रधानसेनापति शाहले सबै सुरक्षा निकायको सूचना प्रणालीलाई एकै छातामुनि राखेर कांग्रेसी प्रयत्नलाई असफल बनाउने नीति तयार पारे । सैनिक मुख्यालयमा गृह मन्त्रालय, प्रहरी, र राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागका अधिकृत रहने गरी एक गोप्य कार्यालय स्थापना गरियो ।’

थापा लेख्छन् – ‘त्यस बेला गुप्तचर विभाग कतिसम्म सक्षम थियो भने बीपी, गणेशमान र किसुनजीबीच मात्र भएका खबर पनि २४ घन्टाभित्र आइपुग्थे । पछि मैले सुने तीनै नेताका सबैभन्दा नजिक रहने कामदार, सहयोगी, चालक, भान्से आदि नै गुप्तचर विभागका कर्मचारी थिए रे !’ 

सेना, प्रहरी, प्रशासन सबै संयन्त्र बहुदल हराउने मिसनमा परिचालित गरियो । ‘राजाले बहुदल घोषणा गर्दा निर्दल र बहुदलको प्रचार प्रसारलाई भेदभाव गरिनेछैन भनेका थिए । तर, सरकारी सञ्चार माध्यमको व्यापक दुरुपयोग भयो । ‘प्रधानमन्त्री सूर्यबहादुर थापाले गोर्खापत्रका सम्पादक गोकुलप्रसाद पोखरेल, द राईजिङ नेपालका प्रधानसम्पादक मनोरञ्जन जोशी र महाप्रबन्धक भारतदत्त कोइरालालाई बोलाएर पञ्चायतकोे पक्षमा प्रचार प्रसार गर्न दबाब दिए ।’

बहुदल हराउन केमात्र गरिएन ? जनमतसंग्रह ताकाका मन्त्री नवराज सुवेदीले आफ्नो पुस्तक ‘इतिहासको एक कालखण्डमा’ बढो रोचक ढंगबाट लेखेका छन् । बहुदल हराउने विषयमा प्रधानमन्त्री सूर्यबहादुर थापा र उनीबीच एक दिन भएको वार्तालाप यस्तो थियो । 

सूर्यबहादुर : ‘जनमत नहुन्जेलसम्म कति रकम चाहिन्छ भन्नुस् । 

नवराज : करिब तीन करोड पचास लाख जति भए पञ्चायत जिताउन सकिन्छ ।’ 

त्यो दिन व्यापारीबाट सहयोग उठाउने सहमति गर्दै छलफल सकियो । उद्योगी व्यवसायीसँग कुरा गर्ने जिम्मेवारी प्रधानमन्त्री थापाले सुवेदीलाई दिए । तर, भनेजस्तो सहयोग मिलेन । अन्त्यमा प्रधानमन्त्री थापाले भने ‘नवराजजी, कुनै एक व्यापारी समाउनुस्, कुन सर्तमा दिन्छ सोध्नुस् र एकै जनासँग साढे तीन करोड लिने व्यवस्था गर्नुस् ।’

तिनताका हिजोआजजस्तो दुई नम्बरी धन्दाबाट पैसा कमाउने धेरै थिएनन् । नेपालभित्र यस्तो धन्दामा भारतीय नागरिक चोथमल जाटियाको एक छत्र राज चल्थ्यो । 

सुवेदीले तिनै जाटियासँग कुरा गरे । त्यो क्षण सुवेदीले लेखकलाई यसरी सुनाए – ‘मैले जाटियासँग पञ्चायत जिताउन सहयोग चाहियो भने । उनले भने मन्त्रीज्यू तपाईँ र प्रधानमन्त्री थापाज्यूलाई त्यो पनि पञ्चायत जिताउन खाली साढे तीन करोड चाहिएको छ । यो त साह्रै लाजमर्दो कुरा भयो । म आजै दिन सक्छु तर पैसा दिने भएपछि मैले केही सुविधा पाउनुपर्छ ।’ 

सुवेदीमार्फत् प्रधानममन्त्री थापाले पञ्चायत जिताउन व्यापारी जाटियाका तीन सर्त स्वीकार गरे । 

१. उनलाई नेपाली नागरिकता दिने, 

२. काठमाडौंभित्र ठूलो कटन कारखाना खोल्न दिने र  

३. सर्पको छाला निर्यातका लागि अनुमति दिने । 

प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटारमै प्रधानमन्त्री थापा र सुवेदीले आफ्ना तीन सर्त स्वीकार गरेपछि ती व्यापारीले भनेका थिए – ‘तपाईँ दुई जनाले जनमतसंग्रहपछि मेरो काम गरिदिने जिम्मा लिनुहुन्छ भने साढे तीन करोड होइन, पञ्चायतलाई जति चाहिन्छ, जति बेला चाहिन्छ, म नै सबै रकमको व्यवस्था गरिदिन्छु । 

पञ्चायत जिताउन मन्त्रीको हैसियतमा खटिएका सुवेदीले लेखकसँग भनेका छन् तिनले दिल खोलेर सहयोग गरे । हरेकपटक उनको घरबाट पैसा ल्याउने म नै थिए । साँच्चै भन्ने हो भने उनको सहयोगविना पञ्चायतलाई जिताउन असम्भव थियो । तर, चुनावलगत्तै उनको मृत्यु भइहाल्यो । उनको माग सरकारले पूरा गर्नु परेन । 

दरबार र पञ्च मिलेर साम, दाम, दण्ड भेदको नीति अपनाउँदासमेत पञ्चायतको पक्षमा सवा चार लाख मतमात्र बढी पर्‍यो ।

२०३७ बैसाख २० गते भएको मतदानको परिणाम जेठ १ गते घोषणा गरियो । ‘पञ्चायतको पक्षमा २४ लाख, ३३ हजार ४५२ (५४.७९) र बहुदलको पक्षमा २० लाख ७ हजार ९६५ (४५.२१ प्रतिशत) मत पर्‍यो । ३ लाख ७२ हजार ६९ मत बदर भए ।

तत्कालीन गृह सचिव तेजबहादुर प्रसाईले आफ्नो जीवनीमा लेखेका छन् – ‘पञ्चायतले जितेकै होइन तर धेरै मान्छे शंका गर्छन् ।

जुम्ला हुम्लाको मतपेटिका गृहसचिव पठाएर ल्याइयो । म सचिवको हैसियतले लागे । भोट पहेलोमा हाल भने । म कर्मचारी थिए, पञ्चायत जिताउने सरकारको नीति थियो, म त्यतै लागेँ । तर पञ्चायतले जितेको होइन ।’




प्रतिक्रिया


  1. Get the latest scoop on international affairs, policy changes, and game results. Our expert team provide real-time updates 24/7. Instagram

    букетов университеті оқу ақысы 2024, букетов университеті факультеттері технодом телефон колл центр, технодом колл центр с мобильного унатамын мен сени дегенменен текст, ұнатамын мен сені скачать қазақстандық боксшылар туралы зерттеу, боксшылар туралы мәтін

    you could look here

    image ұстазы мықтының ұстанымы мықты эссе

    погода завтра атырау, погода атырау на месяц колеса жанаозен опель, колёса жанаозен ваз акт кітап 4 сынып, 4 сынып информатика кітабы арман пв дәптер қалам алып әріптерді танып жұмбақ әлем сырын ашамыз, әліппені алып әріптер танып скачать

    image қорғансыздың күні электронды кітап

    дем салу в исламе, фатиха сүресі томирис кейіпкерлері мінездеме, томирис мінездеме мен сені сүйемін музыка скачать, мен сені сүйемін скачать бесплатно ялта потсдам жүйесі, ялта потсдам жүйесі артықшылығы

    source,check this out,this contact form,navigate here,comment is here,weblink,check over here,this content,news,more about the author,click site,navigate to this website,useful reference,this page, get more Info,see here,this website,click to read more,find more info,see it here,read this article,browse this site,check here, original site,more info here,official site,look at this site,check it out,visit,click for more info,view publisher site,get more information,see this,directory,see this here,other,look at this web-site, their explanation,find more,read more here,here, visit website,hop over to this website,click,this site,read review,try here,clicking here,page,read this post here,recommended you read,go to this web-site,this, more hints,you could check here,continued,try this,you could try here,website here,useful source,read the full info here,click resources,over here,like this, learn more,site web,navigate to this web-site,get the facts,try this out,visit the website,you could look here,content,go to this site,website link,read this,official statement,reference,additional info,additional reading,important source, you can check here,this link,see post,next,click reference,visit site,look here,try this web-site,click to read,check this site out,go to website,you can look here,read more,more,explanation,use this link,best site,blog here,discover this info here,he has a good point,straight from the source,find here,article,click to investigate,look at here now,here are the findings,view,click to find out more,important site,click here to investigate,browse around this site,click for more,important link,hop over to this web-site,my website,browse around here,recommended site,website,click this site,hop over to this site, click here to read,read here,click now,informative post,top article,useful site,click this over here now,resource,about his,navigate to this site,click this,click here for more info,investigate this site, more helpful hints,read,over at this website,find,go to the website,try this site,look at more info,look what i found,websites,extra resources,click here for more,find out here now,home,site here,discover here,click here for info,try this website,go,look at here,see this website,visit this page,click here,check this,redirected here,visit this site right here,review,right here,article source,visite site,web link,description,latest blog post,find out this here,find more information,continue reading this,this post,official website,learn the facts here now,related site,click this link, visit this link,you can try here,linked here,you can find out more,see this site,additional resources,pop over to this site,view it now,their website,special info,you could try these out,site,helpful site,more info,go right here,this article,visit their website, check out here,official source,look at this,see page,find out here,look these up,find out more,go now,that site,image source,useful content,sites,view it,full article,visit this web-site, see,our site,look at this now,find out,Read Full Report, see here now,visit here,click here to find out more,why not check here,published here,check,discover this,from this source,basics,read what he said,visit the site,browse around this web-site,visit this site,link,click for source,click this link now,blog,why not look here,more information,look at these guys,site link,helpful hints,pop over to this web-site,go to my site,see this page, browse around this website,view website,webpage, discover more here,learn more here,company website,click for info, read full article,his response,click over here,take a look at the site here,more tips here,helpful resources,check out this site, look at this website,have a peek at this site,the original source,continue,visit our website,visit this website,go to this website,pop over here,home page,recommended reading,these details,advice,try these out,check my reference,useful link,hop over to here,click this link here now,blog link,continue reading 1607939

    y8K0G8d6g6

    image абайдың 45 қара сөзінің мағынасы

    тұндыру әдістері, қайта кристалдану әдісі оразаның бірінші күні етеккір келсе, выделение оразаны бұзама дипломы каких стран признаются в европе, котируется ли казахстанский диплом в турции зета алаш, зета алматы

    факты биографии крылова, юность крылова мақта қыз суреті, мақта қыз бен мысық ертегісі ашық сабақ балабақшада тіс өсіретін дәрі, тіске пломба салу қанша торгово-промышленный банк китая в алматы реквизиты, ао "торгово-промышленный банк китая в г. алматы"

    aankoop van medicijnen Combix Vigo medicijnen zonder recept online te bestellen

    image как определить свою генетическую травму

    генетическая травма,генетическая травма дизайн человека,родовая травма,исцеление травмы,сакральная травма,сакральная рана, генетические травмы,исцеление родовой травмы, кармические узлы,родовые программы,психоэмоциональные блоки,родовая память,генетическая память,энергетическое очищение рода,духовная трансформация,генетическая травма в дизайне человека,родовая генетическая травма,генетическая травма отрицания,генетическая травма вины,генетическая травма отвержения,генетическая травма предательства,генетическая травма подавления,генетическая травма разделенности,генетическая травма разделения,генетическая травма стыда,как вычислить генетическую травму, как определить свою генетическую травму

    заговор на нитки разных цветов сонник вид на море влюбленные таро учеба приснились обои в цветочек 16 октября 1978 кто по гороскопу