पहिलो स्थानीय चुनाव : महिलाले भोट हाल्न पाएनन्, राणाबाट मनोनीत सभापति, जननिर्वाचित उपसभापति

image

चुनाव हुने अघिल्लो दिन नै मतपत्र घर घरमै पु-याइएको थियो । प्रत्येक उम्मेद्वारका लागि फरक फरक रंगका ढ्वाङ राखिएका थिए । जुन उम्मेद्वारलाई मत दिने हो उसैको ढ्वाङमा मतपत्र खसाउने व्यवस्था थियो । मतपत्रमा मत चिन्ह्र थिएन ।

नेपालमा सर्वप्रथम स्थानीय २००४ साल जेठ २९ गते तह निर्वाचन भयो । त्यो वेला काठमाण्डौ म्युनिसिपलिटी खडा गरी जनप्रतिनिधि चयनका लागि जनताले पहिलो पटक मताधिकार प्रयोग गर्न पाए । राणा प्रधानमन्त्री पद्मशमशेरले २००४ साल जेठ ३ गते मुलुकभरमा नगरपालिका खडा गरी मतदान मार्फत प्रतिनिधि छान्ने घोषणा गरेका थिए (पृ.१५१) । 
त्यस अघि राणा प्रधानमन्त्री चन्द्रशमशेरका पालामा वि.सं १९७६ साल पुष २ गते उच्च वर्गिय (राणा) व्यक्तिहरु हिड्ने वाटोको सफाईका लागि सफाई अड्डा काठमाण्डौमा स्थापना गरिएको थियो । पछि वि.सं १९८७ मा काठमाण्डौका नौ स्थानमा पञ्चायत स्थापना गरियो । जनताबाट सात र सरकारवाट मनोनीत एक गरी आठ सदस्यीय पञ्चायत वनाउने भनिएको थियो । तर मतदानवाट प्रतिनिधि चयन गरिएन । त्यो संस्थाले २००३ सम्म सफाइ अड्डाकै रुपमा कायम थियो । 
राणा प्रधानमन्त्री पद्मशमशेरले २००३ साल फागुन २ गते सफाई अड्डालाई नै म्युनिसिपालिटीमा परिणत गरी काठमाण्डौलाई २१ वडामा विभाजित गरे (पृ.१५१र १५२)। 
२१ वर्ष पुगेका पुरुषले मात्र मतदान गर्न पाउने गरी १३५५३ परिवारका ६८११८ मतदाता चयन गरियो । त्यसै बेला महिलाहरुले आफूलाई मतदानको अधिकार हुनु पर्ने भन्दै राणा प्रधानमन्त्री पद्मशमशेर समक्ष माग गरेका थिए । यस्तो माग गर्ने महिलाहरुमा मंगलादेवी सिंह, सहाना प्रधान आदी थिए । 
हरेक वडावाट एक जना प्रतिनिधि निर्वाचित हुने व्यवस्था गरिएको थियो । जसमा सरकारवाट १० जना मनोनीत गरी ३१ सदस्यीय नगरपालिका वोर्ड गठन गरिएको थियो (पृ.१५४)। 
सरकारी तिरो वुझाएका र २५ वर्ष उमेर पुगेका पुरुष मात्र त्यो निर्वाचनमा उम्मेद्वार वन्न योग्य भए । सरकारी जागिरेलाई समेत उम्मेद्वार बन्ने अधिकार भएकाले उनीहरु समेत विजयी भएका थिए (पृ.१५२)। २००४ साल जेठ २९ गते भएको पहिलो चुनावमा काठमाण्डौं म्युनिसिपालिटीका २१ मध्ये चार वडामा निविरोध निर्वाचित भए । विहान ११ वजे देखि ३ वजेसम्म भएको मतदानका लागि चुनाव हुने अघिल्लो दिन नै मतपत्र घर घरमै पु-याइएको थियो । प्रत्येक उम्मेद्वारका लागि फरक फरक रंगका ढ्वाङ राखिएका थिए । जुन उम्मेद्वारलाई मत दिने हो उसैको ढ्वाङमा मतपत्र खसाउने व्यवस्था थियो । मतपत्रमा मत चिन्ह्र थिएन । सरकारी कर्मचारी रहेका प्राध्यापक यदुनाथ खनाल १५ वडावाट निर्वाचित भएका थिए (पृ. १५३)। त्यसै गरी भूवनलाल प्रधान २१ नंम्वर वडावाट निर्विरोध भए । २००५ सालमा सरकारी कर्मचारीले चुनाव लड्न पाउने व्यवस्था हटाइयो । 
पहिलो निर्वाचनमा ६० देखि ६५ प्रतिशत मत खसेको अनुमान गरिएको थियो । मनोनीतवाट सभापति र निर्वाचितवाट उपसभापतिको चयन गर्ने व्यवस्था राखिएको थियो । जस अनुसार गेहेन्द्रशमशेर थापा सभापति र शंकरदेव पन्त उपसभापति चयन भए (पृ.१५४)। निर्वाचित भए पनि कर्मचारीको सदस्यता खारेज हुने जाने व्यवस्था गरियो । निर्वाचित र मनोनीत विचको विवादका कारण जनतावाट चुनिएका २१ मध्ये १६ जनाले राजिनामा गरे पछि चुनाव गराउन खोजियो । तर उम्मेद्धवार नपाएर चुनाव हुन सकेन । पा“च निर्वाचित र मनोनीत गरी १५ जना पदाधिकारी २००७ सालसम्म कायम रहे (पृ.१५४) ।   

२००४ सालमै भक्तपुर र ललीतपुरमा पनि नगरपालिकाको चुनाव गराइएको थियो । भक्तपुरवाट १० र ललीतपुरमा १२ निर्वाचित भएका थिए । दुबैमा चार चार जना मनोनीत गरी नगरपालिका वोर्ड वनाइएको थियो (पृ. १५४) । 

तस्वीर, हिमाल साउथ एसिया




प्रतिक्रिया


  1. Thanks very interesting blog!

    My partner and I stumbled over here by a different page and thought I might check things out. I like what I see so i am just following you. Look forward to looking at your web page again.

    I enjoy what you guys are usually up too. Such clever work and reporting! Keep up the great works guys I've added you guys to our blogroll.

    Hey there! Someone in my Myspace group shared this website with us so I came to take a look. I'm definitely enjoying the information. I'm book-marking and will be tweeting this to my followers! Great blog and superb design and style.

    We're a group of volunteers and opening a new scheme in our community. Your website provided us with valuable info to work on. You have done an impressive job and our whole community will be grateful to you.

    I delight in, lead to I found exactly what I was looking for. You have ended my four day long hunt! God Bless you man. Have a great day. Bye

    I have been exploring for a little for any high quality articles or weblog posts on this kind of house . Exploring in Yahoo I finally stumbled upon this web site. Studying this info So i am satisfied to express that I've an incredibly excellent uncanny feeling I discovered just what I needed. I most definitely will make sure to do not fail to remember this web site and give it a look regularly.

    Hey there! I know this is kinda off topic but I was wondering if you knew where I could find a captcha plugin for my comment form? I'm using the same blog platform as yours and I'm having difficulty finding one? Thanks a lot!

    What's up, all is going sound here and ofcourse every one is sharing information, that's actually fine, keep up writing.

    image Acquisto sicuro di emozul senza prescrizione a Pisa

    It is the best time to make a few plans for the longer term and it's time to be happy. I have read this post and if I may just I want to counsel you few fascinating issues or tips. Perhaps you could write next articles referring to this article. I desire to learn even more things about it!

    image acquista Depo-Medrone online senza ricetta a Messina

    When I originally commented I appear to have clicked on the -Notify me when new comments are added- checkbox and now each time a comment is added I recieve four emails with the exact same comment. There has to be an easy method you are able to remove me from that service? Kudos!

    image acquista pentrexyl 500 mg in Italia senza prescrizione medica in Belgio

    This is a topic which is close to my heart... Best wishes! Where are your contact details though?

    It's the best time to make some plans for the future and it is time to be happy. I've read this post and if I could I desire to suggest you some interesting things or tips. Maybe you could write next articles referring to this article. I want to read more things about it!